Show
Çoğu iç organın çalışması ve düzenlenmesi için diğer organlarla iletişim sağlaması gerekir. Söz konusu iletişim, hormonlar aracılığıyla sağlanır. İnsan vücudunda 50'den fazla hormon vardır ve hepsi farklı görevlere sahiptir. Bu hormonlardan biri olan progesteron hormonu, steroid yapıda bir cinsiyet hormonudur ve kandaki kolesterol kullanılarak üretilir. Her ne kadar kadınlık hormonu olarak bilinse de, erkeklerde de çok az miktarda sentezlendiği ispatlanmıştır.
Progesteron hormonu nedir?Progesteron hormonu, kabaca kadınları hamilelik dönemine hazırlayan bir hormondur ve sağlıklı, üreme çağındaki bir kadında her ay döngü halinde yumurtalıklar tarafından salgılanır. Progesteron, adet döngüsünün ortasında bir yumurta bırakıldığında yani yumurtlama döneminde üretilir. Progesteron, döllenmiş bir yumurtanın (embriyonun) rahim duvarına yapışmasını veya tutunmasını sağlamak için endometriumu (rahim duvarını) kalınlaştırmaya başlar. Diğer bir deyişle, rahim duvarını embriyonun gelişimi için, bir yatak gibi hazırlar. Fakat yumurta uygun süre içerisinde döllenmezse, vücut progesteron salgılamayı azaltır ve rahim duvarı parçalanarak atılır, yani adet kanaması (menstrüasyon) gerçekleşir. Eğer bir embriyo rahim zarına tutunursa, yine hormonlar yoluyla, yumurtalığa haber ulaştırılır ve sonuç olarak yumurtalık sekiz hafta boyunca progesteron üretir. İlk sekiz haftadan sonra, hamileliğin kalan süresi boyunca progesteron üretimini plasenta üstlenir. Çalışmalar, progesteron hormonunun sadece yumurtalıklarda ve plasentada değil, aynı zamanda merkezi sinir sistemi (MSS) ve böbrek üstü bezlerindeki adrenal kortekste de sentezlendiğini göstermiştir. Bununla birlikte, hem erkeklerin hem de kadınların bu hormonu sentezlemesi, bu hormonun fonksiyonlarının sadece kadınların üreme sistemi ile sınırlı olmadığını gösterir. Örneğin, güncel çalışmalarla progesteron hormonunun merkezi sinir sisteminde nöroproteksiyon (sinir hücrelerinin korunması), nöromodülasyon (sinir hücrelerinin modifiye olması), miyelinasyon (sinir hücrelerinin bazılarının üzerini hızlı iletimi sağlayan miyelin kılıf denen bir kılıf ile kaplanması), nörogenez (öncül hücrelerden sinir hücresi gelişimi), nöroplastisite (beyin hücrelerinin yeni bağlantılar geliştirmesi) ve ruh hali ile ilgili çeşitli üreme dışı fonksiyonları düzenlediği de kanıtlanmıştır. Bu nedenle, progesteronun sentezlenmesi, metabolize edilmesi ve merkezi sinir sistemi üzerindeki etkilerini yerine getirmesi göz önüne alındığında bu hormona aynı zamanda nörosteroid denmesi de uygun olur. Sağlıklı bir hamileliğin oluşması için progesteronun belirli bir seviyede olması gerekir. Özellikle, kısırlık teşhisi ya da tedavilerinde progesteron değerlerinin tayini oldukça önemlidir. Bu nedenle, bazen doktorlar anne adaylarından progesteron testi isteyebilir. Bu test, kandan bakılır ve sağlıklı bir kadında aşağıdaki değerler arasında yer almalıdır:
Progesteron yüksekliği belirtileri nelerdir?Progesteron hormonu, hamileliğin ilk üç ayında hızla yükselmeye başlar. Vücut bu değişikliğe adapte olana kadar anne adaylarında birtakım şikayetler gözlenebilir. Bunun haricinde progesteron, konjenital hiperplazi gibi adrenal bez ile ilgili problemlerde, vücutta östrojen seviyesinde azalma gözlendiğinde ya da oral ve transdermal alınan progesteron ilaçlarının çok fazla kullanımında da benzer etkiler gözlenebilir. Progesteron bir takviye nedeniyle aşırı yükselmişse bir süre sonra seviyesi kendiliğinden azalır. Hafif progesteron yüksekliği belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Progesteron hormonu yan etkileri nelerdir?Progesteron yukarıda sayılan nedenler haricinde (gebelik, adrenal hiperplazi vs.) kendiliğinden aşırı yükselmez. Fakat progesteron eksikliği, kısırlık ya da tüp bebek tedavilerinde progesteron hormonu içeren ilaçlar reçetelenir. Bunun haricinde, riskli ya da daha önceden düşük yapmış gebelerde, düzensiz adet kanamaları olan kadınlarda ve polikistik over sendromlu hastalarda progesteron hormonu takviyesi gerekebilir. Bu ilaçlar oral, enjeksiyon ya da transvajinal (vajina içerisine yerleştirilen) fitil olarak reçetelenebilir. Progesteron hormonu içeren ilaçların kullanımı bazı özel sağlık problemleri bulunan kişilerde risklidir.
Progesteron hormonu aşağıda sıralanan yan etkilere sahiptir. Bu yan etkiler hafif ve geçicidir. Eğer belirtiler çok ciddiyse ve geçmiyorsa doktorunuza danışmanız gerekir:
Bunun haricinde progesteron hormonunun çok ender de olsa, daha ciddi yan etkileri gözlemlenebilir. Bu belirtilerden birini gözlemlediğinizde acilen sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekir:
Progesteron hormonu düşüklüğü nedir?Progesteron hormonu, gebelik için temel hormonlardan biri olduğundan progesteron hormonu düşüklüğünde hamilelik büyük olasılıkla gerçekleşmez. Bir kadın vücudunda döllenme sağlıklı bir şekilde gerçekleşse de progesteron hormonu yetersiz olduğunda rahim duvarı yeterince kalınlaşmaz. Bu yüzden döllenen yumurtanın rahim duvarına tutunması mümkün olmaz ve gebelik sağlıklı şekilde sürdürülemez. Progesteron hormonu düşüklüğü, gebelerde düşük riskine ve kanamaya sebebiyet verebilir. Hamile olmayan kadınlarda ise progesteron hormonu düşüklüğü belirtileri şu şekilde sıralananbilir:
Progesteron ve östrojen birbirlerine karşıt çalışan hormonlar olduğu için kadın vücudunda progesteronun az olduğu durumlarda östrojen baskın hale gelebilir. Bu durumda menopozda da gözlenen bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtilerden en önemlileri;
Kadın Hastalıkları ve Doğum 6.5.2021 818387 Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Hormon testi için adetin kaçıncı günü?Hormon testleri için periyodun (regl döneminin) kaçıncı gününde örnek verilir? Yapılacak test ile alakalı olmak üzere genellikle adetin 2. veya 3. günü, yalnıca Progesteron takibi için 20. günü önerilir.
Adetin 4 günü hormon testi yapılır mı?Bir aylık adet döngüsünde kadının hormonal dengesi sürekli olarak değişim gösterir. Bunun için en doğru zaman olan adet başlangıcından sonraki 2. gün ile 5. güne kadar hormon testinin yapılması ve en iyi neticenin alınması gerekir.
Adetin ilk günü hormon testi yapılır mı?Hormon Testi Adetin Kaçıncı Günü Yapılır? Kadınlarda eşey hormonları dışındaki diğer hormonların düzeyleri de adet döngüsüyle ilintili olabildiğinden, özellikle endokrin hastalıklarıyla alakalı sağlık sorunlarında kanda hormon testi kanamanın gerçekleştiği tarih olan adet döngüsünün ilk günlerinde yapılır.
Adetin 3 günü hormon testi neden yapılır?Kısırlığın nedenini araştırırken en önemli hormon tahlili FSH'nın düzeyidir. Eğer, adetin 2. ya da 3.günü kadının kanında bakılan FSH hormon düzeyi yükselmişse anlarız ki, yumurtalıklar normal çalışamıyor ve bu nedenle hipofizden daha fazla FSH üretiliyor.
|