Inek doğumdan kaç gün sonra boğaya gelir

İneklerde üreme ve döl verimi, cinse göre küçük değişiklikler gösterse de ortalama rakamlarla inekler kaç ayda yavru doğurur bilgisine ulaşmak mümkün. İstanbul Tarım İl Müdürlüğü tarafından paylaşılan bilgilere göre, döl verimi normal olan bir inek, tohumlamadan ortalama 280 gün sonra yavru veriyor. Yani yaklaşık 9-10 ay aralığında buzağı elde ediliyor. Ancak inek cinslerine göre bu süre 11 aya kadar ulaşabiliyor. Siz de hayvancılık ve tarım hakkında birçok konuda güvenilir bilgilere Tarfin Blog üzerinden ulaşabilirsiniz. Ayrıca Tarfin Mobil uygulamasını indirerek, tarımsal girdi fiyatlarını anında karşılaştırmanız ve Tarfin yetkili satış noktaları üzerinden vereceğiniz siparişlerde peşin veya hasat vadeli ödeme avantajlarından yararlanmanız mümkün. Siz de detaylı bilgi ve alışveriş için Türkiye’nin dört bir yanındaki yetkili satış noktalarına erişebilirsiniz.

Yazımızda ineklerin üreme ve doğum süreci hakkında yanıt bulacağımız diğer sorular şöyle sıralanıyor: 

• İneklerde doğum aralığı ne kadar olur? 
• İneklerde kızgınlık belirtileri nelerdir?
• İneklerde tohumlama nasıl olur? 
• İneklerde tohumlamanın avantajları nelerdir? 
• İneklerde doğum belirtileri nelerdir?
• İneklerde doğum nasıl olur? 

İneklerde Doğum Aralığı Ne Kadar Olur? 

İnekler için doğum aralığı doğum sayısına göre değişiyor. İlk doğumunu yapan düve hayvanlar söz konusu olduğunda doğum aralığı 13 aya ulaşıyor. Diğer ineklerde ise 12 ay ideal zaman olarak kabul ediliyor. Ancak bu aralık 13-14 aya uzadığında verim kaybı meydana gelerek kayıplar baş gösterebiliyor. Bir sürüde her hayvan için ortalama 2 tohumlama yapılması gerekiyor. 

Bir inek doğum yaptığında süt verimi başladığı için hayvanlar yoğun stres altına giriyor ve inek hastalıkları çok sık görülüyor. Bu nedenle, doğumdan sonraki ilk 2 ay (60 gün) ineklerin bakımına özen göstermek, dinlenmelerini ve rahat etmelerini sağlamak önem taşıyor. Sonrasında tohumlama çalışmalarına yeniden başlanabiliyor. Buna ek olarak tohumlama zamanının doğru belirlenmesi verim için oldukça önemli oluyor. 

İneklerde Kızgınlık Belirtileri Nelerdir?

Tohumlama için en uygun zaman kızgınlık takip sistemi ile kolaylıkla belirleniyor. Çiftleşme isteğini ele veren bu semptomların görüldüğü hayvanlara boğasak veya örsek adı veriliyor. Ortalama 14-18 saat kadar süren kızgınlık sırasında hayvan gebe kalmazsa ortalama 21 gün sonra belirtiler yeniden tekrarlıyor. 

İneklerde en sık görülen çiftleşme isteği belirtileri: 

• Hayvanların birbirinin üzerine atlaması, diğerlerinin buna izin vermesi. 
• Üreme organlarının dış kısımlarında şişme ve kızarma. Bu semptom ferç olarak anılıyor. 
• Genital organlarda akıntı. (Bu sıvıya çara adı veriliyor.)
• Yem yememe, huzursuzluk.
• Merada kuyruk dikme ve sağa sola koşuşturma. 
• Gece diğer hayvanlar yatarken sürekli ayakta kalma. 
• Göz bebeklerinde büyüme. 
• Sürekli böğürme. 
• Sık sık havalı koklama. 
• Süt veriminde azalma. 
• Bakıcısına ve diğer hayvanlara farklı davranma. 

İneklerde Tohumlama Nasıl Olur? 

Hayvanlarda kızgınlık belirtileri görüldükten itibaren 12 saat sonra en iyi tohumlama zamanını gösteriyor. Örneğin inek sabah saatlerinde çiftleşme isteği belirtileri gösterdiyse genellikle akşamüstü tohumlanması bekleniyor. 

Farklı inek türlerinin tohumlanabileceği zamanlar ve olgunluk kiloları değişiklik gösteriyor. Eğer ideal zamandan erken tohumlama yapılırsa hayvanlar büyümelerini tamamlayamıyor ve ileride süt verimi düşüyor. Ayrıca kendileri gibi yavruları da küçük kalıyor, güçsüzleşiyor. İnek yavrusuna bakabilecek yetide olmadığında buzağı ölümleri de daha sık görülüyor. Bu nedenle ideal yaş ve canlı ağırlığa ulaşan ineklere tohumlama yapmak hayati düzeyde önem taşıyor. Örneğin, Holştayn inekler, 16-18 ay arasında, 270-390 kilogram ağırlığa ulaştıklarında tohumlanabiliyor. Jersey inek türü ise 15-17 ay arasında ve 250-270 kilogram ağırlıktayken tohumlama uygun görülüyor. 

Hayvanlar için tabii ve suni tohumlama olarak iki yöntemden söz ediliyor. Uzmanlar, suni tohumlamanın daha avantajlı olduğunun altını çiziyor. 

İneklerde Suni Tohumlamanın Avantajları Nelerdir? 

İneklerde suni tohumlama yöntemlerinin kullanılması tabii tohumlamadaki kısıtlılığı ortadan kaldırıyor. Mesela, bir boğa tabii aşım yoluyla en fazla 200 ineği dölleyebilirken bu şekilde ortalama 160-170 buzağı elde ediliyor. Eğer suni tohumlama yapılırsa bir boğayla 20.000 baş inek döllenmesi mümkün oluyor. Bu da 16.000 kadar buzağı elde edilmesi anlamına geliyor. Bunun yanında ineklerde suni tohumlamanın başka avantajlarından söz etmemiz mümkün: 

• Bu yolla ineklerden diğer ineklere yavru atma gibi cinsel yolla bulaşabilen hastalıkların yayılması önleniyor. 
• Boğa bulundurmaya gerek kalmadan sürü döllenebiliyor. 
• Tohumlama için rastgele bir doğanın tabii tohumlamasını beklemek yerine en iyi boğanın seçilmesi mümkün oluyor. Verimi yüksek olan boğalar ile yüksek verimli buzağılar elde edilebiliyor. 

İneklerde Doğum Belirtileri Nelerdir? 

Buzağılar anne karnında belli bir büyüklüğe erişince, döl yatağında kendilerine yer bulamıyor ve besin temininde zorlanıyor. Bu sırada yavrunun meydana getirdiği atıklar da birikiyor. Bu değişimler annenin bedenini uyararak ineklerde doğum başlıyor. Dış faktörlerin anneleri en az etkilediği zaman dilimi olan gece saatleri, genellikle doğumların yaşandığı zaman dilimi oluyor. Bu sırada hayvanların mümkün olduğunca rahatsız edilmemesi önem taşıyor. 

Peki ineklerde doğum belirtileri arasında neler görülüyor? 

• Genital organlarda gelişme ve büyüme görülüyor. 
• Memelerde gerilme, şişme meydana geliyor ve laktasyon hazırlıkları göze çarpıyor. Hatta zaman zaman memeden süt fışkırabiliyor. 
• Doğumu yaklaşan hayvanların vücut ısısı artıyor. Genellikle 39.5-40 dereceye kadar çıkıyor. Ancak doğumdan 1-2 gün kadar önce aniden 1 derece kadar düşme meydana geliyor. 
• Solunum sayıları yükseliyor. 
• Dişi ineklerin genital organlarında 1 cm kalınlığında bir akıntıya rastlanıyor. 
• Doğumu yaklaşan inekler, son derece sakin görülüyor ancak ağrı belirtileri gösterebiliyor. Bu bağlamda yemeleri azalıyor. 
• Doğumu yaklaşan inekler yerleri eşeleyebiliyor. 

İneklerde doğum yaklaştıkça ağrıya bağlı görülen eşeleme gibi belirtiler daha sık ve yoğun görülmeye başlıyor. Dışkılama meydana geliyor. İneklerde doğum belirtileri ortaya çıktıktan sonra doğum süresi meradaki ineklerde 1 saat olabilirken, ahırda beslenenlerde 3-6 saat devam edebiliyor.  

İneklerde Doğum Nasıl Olur?

İneklerde doğumun başladığını haber veren kasılmalarla birlikte, yavru suları dışarı akmaya başlıyor. Dişi genital organından akan su sonrasında allantois, kanaldan kese şeklinde dışarı sarkıyor. Bu kese genellikle ağırlık nedeniyle yırtılıyor. Sonrasında amnion kesesi, yavruyla beraber kanaldan dışarı doğru ilerliyor. Kasılmalar ile büyüyen kese hemen veya kısa zaman içinde yırtılıyor. Eğer yırtılmazsa bu keseyi elle yırtmak gerekiyor. Yavrunun kanala gelmesine kadar geçen doğum süresi ortalama 4-8 saat alıyor. 

Doğum sırasında yavrunun kanala gelmesi ile beraber baskı ve ağrının artması kasılmaları da beraberinde getiriyor. Bu sayede döl yatağı kasları kasılarak yavrunun dışarı çıktığı görülüyor. Yavrunun önce ön ayaklarının ve burnunun görünmesi gerekiyor. Başının çıkmasıyla beraber yaşanan gevşeme ile tüm beden dışarı atılıyor. 

Hayvanlar hem ayakta hem de yatarak doğum yapabiliyor. Eğer ayakta doğum gerçekleşiyorsa, hayvanın dört bacağını da altına topladığını ve bedenini kambur hale getirdiğini görebilirsiniz. Eğer doğum ayakta oluyorsa, yavru yere düşerken genellikle göbek kordonu da kopuyor, yerde doğum sırasında ise ayağa kalkarken kordon ayrılıyor. Sonrasına inekler dinlenirken içeride kalan zarların çıkması için tekrar kasılma yaşanıyor. Bu zarların atımı ortalama 3-8 saat alıyor. Ortalama 6 hafta içinde beden kendini toparlayarak anne eski haline geliyor.