Adet öncesi baş ağrısı hamilelik belirtisi mi

19.08.2020 00:00:00

Hamilelik (Gebelik) Belirtileri Ne Zaman Ve Kaçıncı Hafta Başlar?

Hamilelik her kadın için farklı bir deneyim olduğundan belirtiler değişkendir. Bununla birlikte erken hamilelik belirtileri kadınların çoğunda benzer şekilde ortaya çıkar. Hamilelik belirtileri ne zaman başlar diye merak edenler için bu sorunun cevabı hamileliğin ilk haftasıdır. Ancak hamilelik belirtileri ilk hafta çok belirgin değildir. En yaygın semptomlar gebeliğin ilk üç ayını temsil eden ilk trimester döneminde görülür. Hamilelik belirtileri nedir?

- Sık sık idrara çıkma ihtiyacı,

- Yorgunluk ve halsizlik,

- Mide bulantısı ve kusma,

- Ruh hali değişimleri,

- Baş ağrısı,

- Göğüslerde hassaslaşma ve şişme,

- Hafif kanama,

- Adet gecikmesi.

Hamilelikten Korunma Yöntemleri

Aktif cinsel hayata sahip bireylerin hamilelikten korunmak için uygulayabileceği çeşitli kontraseptif yöntemler vardır. En etkili doğum kontrol yöntemleri şunlardır:

- Prezervatif,

- Spiral,

- Deri altı implant,

- Fitil,

- Doğum kontrol iğnesi,

- Doğum kontrol hapı,

- Tüp ligasyonu,

- Diyafram,

- Vasektomi.

Hamilelik Belirtilerinin Bilimsel Tanımları ve Açıklamaları

Hamilelik erken ve geç dönemde birçok belirtiyle ortaya çıkar. Hamile olduğumu nasıl anlarımsorusuna cevap olan bu belirtilerin sebeplerini ve ne zaman ortaya çıktığını bilmek sağlıklı bir hamilelik açısından önemlidir.

(Bu makalede hamileliğin yaygın ve seyrek tüm belirtileri Amerikan Gebelik Derneği’nin güncel çalışmalarından, BioMed Central Hamilelik ve Doğum Dergisi’nin yayınlarından ve konuyla ilgili son dönem akademik makalelerden yararlanılarak bilimsel dayanaklarla hazırlanmıştır.)

Yorgunluk Hissi ve Halsizlik

Yorgunluk hissi ve halsizlik, hamileliğin erken dönemlerinde görülen bir belirtidir. Kadınların genelinde gebeliğin ilk haftasından sonra ortaya çıkan bu semptom, yüksek progesteron hormonu seviyelerine bağlı olarak gelişir. Progesteron gebelik döneminin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesini ve memelerde süt üretiminden sorumlu bezlerin büyümesini teşvik eder. Yorgunluk, hamileliğin diğer erken belirtileri gibi ikinci trimester döneminde ortadan kalkma eğilimde olsa da çoğu kadında üçüncü trimester döneminde tekrar görülmektedir.

Mide Bulantısı ve Kusma

Bulantı ve kusma, hamileliğin en sık belirtilerinden biridir. Genellikle hamilelik gerçekleştikten 2 ila 8 hafta sonra ortaya çıkar. Hamilelikte mide bulantısı normal bir durum olmasına rağmen kusma her kadında görülmemektedir. Bununla birlikte hiperemezis gravidarum adı verilen ve bulantıya eşlik eden şiddetli kusma rahatsızlığı da görülebilir. Aşırı sıvı ve kilo kaybıyla sonuçlanan bu rahatsızlıkla karşılaşıldığında mutlaka uzman bir doktora başvurulmalıdır.

Sık Sık Tuvalete Çıkma

Mesaneyi daha sık boşaltma ihtiyacı hamileliğin 6. ve 8. haftaları arasında görülür. Sık sık idrara çıkma belirtisi, hamileliğin ilk haftalarında insan koryonik gonadotropini adı verilen ve pelvik bölgeye kan akışını artıran hormonun salgılanmasıyla ortaya çıkar. İlk dönemlerde hormonal sebeplere bağlı olarak gelişse de gebeliğin devamında bebeğin büyümesi ve genişleyen uterusun (rahim) mesaneye daha fazla baskı yapması nedeniyle oluşur. İdrar sırasında yanma ve ağrı gibi belirtiler de eşlik ediyorsa idrar yolu enfeksiyonu olup olmadığını anlamak için mutlaka uzman bir doktora başvurulmalıdır.

Kokulara Karşı Hassasiyet ve Duyuların Artışı

Hamileliğin birinci trimester dönemindeki hormonal değişiklikler; yumurta, balık, sigara ve deterjan kokusu gibi kokulara karşı hassasiyetin artmasına sebep olmaktadır. Mide bulantısı ve kusmayı da tetikleyen bu durum hamile kadınların genelinde görülen bir belirtidir. Carthage Üniversitesi Psikolojik Bilimler Profesörü E. Leslie Cameron’un bu konuda 2007 yılında yaptığı bir araştırma, kadınların üçte ikisinin hamilelik sürecinde kokulara karşı normalden daha hassas olduklarını göstermiştir.

Tat Almada Farklılık

Gebelik sürecindeki hormonal dalgalanmalar disguzi adı verilen tat alma bozukluklarına sebep olmaktadır. Disguzi yaşayan kadınlar normalde sevdikleri yiyecekleri mide bulandırıcı, sevmediklerini ise lezzetli bulabilir. Hiçbir şeyin tüketilmediği zamanlarda ağızda ekşi veya metalik bir tada sebep olmaktadır. Genellikle hamileliğin ilk dönemlerinde yaşanan bu rahatsızlık doğum yaklaştıkça etkisini azaltmaktadır. Japonya Nihon Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yapılan 2009 tarihli bir araştırmada katılımcı hamile kadınlardan %92.8’i tat almada farklılık yaşadığını belirtmiştir.

Aşerme ve İştah Artışı

Aşerme ve iştah artışı hamilelik boyunca yaygındır. Genellikle ilk üç aylık dönemin sonunda ortaya çıkar, ikinci üç aylık dönemde zirve yapar ve zamanla azalmaya başlar. Hormonal değişimlere bağlı olarak tat alma reseptörlerinde meydana gelen farklılıklar hamilelikte aşerme ve iştah artışının en önemli sebebidir. Gebeliğin bazı dönemlerinde tam tersi olan iştahsızlık durumu da gözlenebilir.

Yiyeceklerden Tiksinme

Aşerme ve tat almada farklılık gibi yiyeceklerden tiksinme durumu da hormonal değişimlerden kaynaklanmaktadır. Kokulara karşı hassasiyetin artması kızartılmış, yağlı ve sindirimi zor yiyeceklere karşı iştahsızlık oluşturmaktadır. Genellikle hamileliğin ilk üç ayında ortaya çıkan bu durum, bazı kadınlarda daha uzun sürebilir.

Kanama ve Vajinal Akıntı

Lekelenme şeklinde görülen implantasyon (yerleşme) kanaması döllenmeden 6 ila 12 gün sonra yumurtanın uterus astarına yerleşmesiyle meydana gelir. Gebeliğin ilk üç ayında yaygın görülen bu durum, BioMed Central Hamilelik ve Doğum Dergisi’nin 2013 yılında yürüttüğü bir araştırmada hamile kadınların yaklaşık %50’si tarafından belirti olarak bildirilmiştir.

Kramplar

Adet sancılarına benzer şekilde gelişen kramplar hamilelikte yerleşme kanamasıyla birlikte ortaya çıkan bir semptomdur. Bebeğin gelişimi sırasında uterusun genişlemesi sonucu oluşan kramplar hamileliğin ilk üç ayında oldukça normaldir. Ancak vücudun çeşitli yerlerinde şiddetli şekilde devam eden kramplar dış gebelik belirtileri arasında yer alır. Bu durumda derhal bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır.

Baş Dönmesi ve Bayılma

Kan şekerini ve kan basıncını etkileyen hormonal değişiklikler, gebeliğin erken dönemlerinde baş dönmesi ve bayılmalara sebep olabilir. Kan damarlarının genişlemesi ve kan şekerinin düşmesi sonucu meydana gelen bu belirtiler arasında baş dönmesi bayılmaya göre daha sık görülen bir durumdur.

Duygusal Değişiklikler

Duygu dalgalanmaları hamile kadınlarda sık görülen bir semptomdur. Beynin nörotransmitterlerini etkileyen hormonal değişikliklerden kaynaklanan bu durum mutluluk, anksiyete ve depresyon şeklinde görülebilir. Gebe kaldıktan birkaç hafta sonra ortaya çıkan duygusal değişimler ilk üç aylık dönemde yaygındır. Uzun süreli endişe, depresyon ve üzüntü dönemleri yaşanıyorsa ruh sağlığı uzmanına başvurmakta fayda vardır.

Nefes Darlığı

Gebelikte nefes darlığı büyüyen fetüsü desteklemek için vücudun daha fazla oksijen talep etmesinden kaynaklanır. Genellikle hamileliğin ileri aşamalarında ortaya çıkan bu rahatsızlık, büyüyen bebeğin diyaframa baskı uygulaması sonucuyla da oluşur. Hamile kadınların yaklaşık üçte birinde görülür.

Kabızlık

Hamileliğin ikinci ila üçüncü ayında yüksek seviyelere ulaşan progesteron hormonu kabızlığa neden olabilir. Progesteron bağırsaklardaki kasları gevşeterek yiyeceklerin sindirim sisteminde daha uzun süre kalmasına sebep olmaktadır. Sorunu hafifletmek için bol su içmek, egzersiz yapmak ve lifli gıdalar tüketmek gerekmektedir. BMC Hamilelik ve Doğum Dergisi’nde yayınlanan bir makaleye göre hamile kadınların yaklaşık %33’ü bu sorunla karşılaşmaktadır.

Göğüslerde (Memelerde) Hassaslaşma, Dolgunlaşma ve Ağrı

Göğüs değişimleri gebeliğin en erken belirtilerinden biridir. Hormonal değişimlere bağlı olarak, hamile kaldıktan 1-2 hafta sonra memelerde şişlik, ağrı ve hassasiyet hissedilebilir. Bazı kadınlarda meme uçlarında kararmanın da eşlik ettiği bu semptom vücudun yeni hormon dengelerine alışmasıyla ortadan kalkar.

Adet Gecikmesi

Hamileliğin ayırt edici belirtilerinin başında adet gecikmesi gelmektedir. Hamilelikte regl döngüsü son bulduğu için kadınları gebelik testine yönlendiren bu semptom, her zaman gebelik sebebiyle ortaya çıkmamaktadır. Aşırı kilo alımı ve kaybı, hormonal problemler, yorgunluk ve stresten kaynaklanan adet gecikmeleri de görülebilir.

Kasık Ağrısı ve Karın Alt Kısmında Şişkinlik

Yuvarlak bağ ağrısı olarak da bilinen kasık ve karın alt bölgesindeki ağrılar hamilelikte en sık görülen semptomlardandır. Gebeliğin normal bir parçası olarak kabul edilen bu belirti genellikle ikinci trimester döneminde ortaya çıkar. Gülme, öksürme ve hapşırma anlarında şiddetlenir. Yuvarlak bağlar rahmin genişlemesi sırasında onu çevreleyen ve destekleyen bağlara denir. Bebek büyüdükçe bağların uzayarak gerilmesi ağrıların en büyük sebebidir.

Sancı

Hamilelik sırasında karın sancıları ve ağrıları çok normaldir. Kabızlık, kan akışının artması ve üçüncü trimesterdeki yuvarlak bağ ağrılarına kadar birçok rahatsızlıkla ilişkilendirilebilir. Şiddetli sancılar dış gebelik belirtileri arasında yer aldığı için böyle bir durumda mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Tırnakların Hızlı Uzaması

Tıpkı saçlar gibi tırnaklar da hamilelik sürecinde değişikliğe uğrar. Salgılanan ekstra hormonlar tırnakların daha hızlı uzamasını ve daha güçlü olmasını sağlar. Bununla birlikte bazı kadınlarda tırnaklar daha kolay kırılabilir. Gebelik döneminde tırnak ve saçlarda görülen bu değişimler kalıcı değildir.

Baş Ağrısı

Baş ağrısı erken hamilelik belirtilerinden biridir. Hamileliğin çoğu erken belirtisi hormonlardaki değişimlerden kaynaklanır. Kan basıncının artmasına bağlı olarak da ortaya çıkan bu durum gebelikte sık sık ortaya çıkar. BioMed Central Hamilelik ve Doğum Dergisi’nde 2013’te yayınlanan hamilelik belirtilerine ilişkin araştırmada katılımcıların %36’sı baş ağrısını ara sıra, %15’i de sık sık yaşadığını belirtmiştir.

Vücut Sıcaklığının Değişmesi

Gebelikte vücut sıcaklığı hormonal değişimler ve kan dolaşımının artması sonucunda bir miktar yükselir. Yumurtlama sonrası normalden daha fazla olan vücut sıcaklığı, birkaç hafta boyunca gözlenirse hamileliğin erken belirtilerinden biri olarak görülür.

Cilt Lekesi

Hamilelikte vücut birçok fiziksel değişikliğe uğrar. Melazma adı verilen cilt lekelerinin oluşumu da bunlardan biridir. Gebelikte ciltte görülen değişimlerin başında göğüste ve meme ucunda koyu lekeler, deri çatlağı ve akne oluşumu gelir. Gebeliğin birçok sebebi gibi hormonal değişimlerden kaynaklanır.

Burun Tıkanıklığı

Yüksek östrojen seviyeleri burun yollarının tıkanmasına ve daha fazla mukus üretilmesine neden olmaktadır. Çoğu zaman sinir bozucu olan bu semptom, uyku eksikliği ve nefes darlığı gibi problemlerle de görülebilir.

Yol Tutması

Seyahat sırasında bulantı, kusma ve baş dönmesi hamilelikte sık rastlanan bir durumdur. Hamilelikte yol tutmasının en yaygın sebebi beynin hareket ve denge algılama sistemleri arasında meydana gelen karışıklıktır. Sürekli düşük hızlarda seyahat edilmesi de kulakların iç dengesini bozarak yol tutmasını tetikler.

Yüksek Tansiyon

Hamilelikte kan basıncının artması yaygın bir belirti olmakla birlikte anneye ve bebeğe zarar vermemektedir. Hamilelikten kaynaklanan gestasyonel hipertansiyon 20. haftadan sonra başlar ve doğumdan sonraki 12 hafta içinde kaybolur. Ancak gelecekte yüksek tansiyona yakalanma riskini artırdığı gibi şiddetli hale geldiğinde erken doğuma ve düşük doğum kilosuna yol açabilir.

Sivilce Artışı

Sivilce artışı genellikle hamileliğin ilk üç ayı olan birinci trimester döneminde görülür. Hormon düzeylerindeki değişikliğin cildin doğal yağ üretimini artırması sonucu ortaya çıkar. BioMed Central Hamilelik ve Doğum Dergisi’nde yayınlanan 2013 tarihli araştırmaya göre, katılımcıların %26’sı hamilelik döneminde yağlı cilt akneleriyle karşılaştığını belirtmiştir.

7 Günde Hamilelik (Erken Hamilelik) Belirtileri Nedir?

Çoğu kadında, hamileliğin en belirgin semptomları birinci ayla birlikte, adet gecikmesi yaşandıktan sonra ortaya çıkar. Ancak hamileliğin ilk günlerinde, henüz en yaygın belirti olan adet gecikmesi yaşanmamışken, görülen semptomlar da vardır. Premenstrüel sendrom (PMS) ile karıştırılması kolay olan bu belirtiler, Amerikan Gebelik Derneği’nin hamilelik belirtileri anketinde katılımcılar tarafından da doğrulanmıştır. Buna göre ankete katılan kadınların %29’u hamileliğin ilk belirtisi olarak adet gecikmesini, %25’i mide bulantısını, %17’si ise göğüslerindeki değişiklikleri göstermiştir.

Hamileliğin erken döneminde her kadının en az birini yaşayacağı yüzde yüz hamilelik belirtileri şunlardır:

- Rahim ağrısı,

- Göğüslerde büyüme ve hassasiyet,

- Sırt ve baş ağrısı,

- İmplantasyon (yerleşme) kanaması,

- Ruh hali değişimleri,

- Sık sık idrara çıkma,

- Akne veya sivilce oluşumu,

- Yorgunluk,

- Bulantı ve kusma,

- İshal veya kabızlık.

Hamile (Gebe) Olduğunuzu Nasıl Anlayabilirsiniz?

Hamilelikle ilgili belirtilerin çoğu hamileliğe özgü değildir. Bu belirtiler çeşitli hastalıklara ve regl dönemindeki hormonal değişimlere bağlı olarak gelişebilir. Aynı şekilde, hamilelik bazı semptomların yokluğunda da varlığını sürdürebilir. Adet gecikmesi ve yukarıdaki belirtilerden bazılarının fark edilmesi durumunda aşağıdaki hamilelik testleri uygulanabilir. Ancak hamile olduğumu nasıl anlarım sorusuna en kesin yanıtı alabilmek için mutlaka uzman bir doktora başvurulmalıdır.

Hamilelik Testleri

Günümüzde gebeliğin teşhisinde iki tip test kullanılmaktadır. Bunlardan biri genellikle evde yapılan idrar testleri, diğeri de laboratuvar ortamında gerçekleştirilen kan testleridir. Her iki test türünde de hamilelik hormonu olarak da bilinen hCG hormonunun varlığı aranır.

Hamilelik testlerinin geçmişi antik Mısır ve Yunan medeniyetlerine kadar uzanmaktadır. İlkel uygulamalarda, hamile kadınlar tahıl torbalarına idrar yaptıktan sonra filizlenme meydana geliyorsa hamilelik belirtisi sayılıyordu. 1963 yılında test edilen bu hipotez şaşırtıcı bir şekilde %70 oranda doğruluk göstermiştir. Hamilelik testinde modern uygulamalar, 1928 yılında hamile bir kadının idrarında yüksek düzeyde hCG hormonu tespit edilmesiyle başlamıştır. Evde yapılan hamilelik testleri ise ilk kez 1978 yılında Amerika’da kullanılmıştır.

Kan Testleri

Kan testleri idrar testleri kadar yaygın olmasa da daha erken sonuçlar verir. Yumurtlamadan yaklaşık 6 ila 8 gün sonra hamile olup olunmadığını söyler. Kan testinde, hamileliğin ilk zamanlarında salgılanan hCG (Human Chorionic Gonadotropin) hormonu aranır. İnsan koryonik gonadotropini adı verilen bu hormon plasentanın büyümesinden sorumlu hücreler tarafından, uterus duvarına bağlanan döllenmiş yumurtayı besleme görevine sahiptir.

Doktor kontrolünde gerçekleşen hCG kan testlerinin iki türü vardır:

-   Alfa hCG testi: Kanda hCG hormonunun var olup olmadığını tespit eder.

-   Beta hCG testi: Kanda bulunan hCG hormonunun net miktarını ölçer. Kan testlerinde hamileliğe dair en doğru sonucu verir.

Ultrason

Ultrason, rahimdeki fetüsün ses dalgaları yardımıyla görüntülenmesini sağlar. Bebek gelişiminin izlenmesine de olanak tanıyan bu görüntüleme tekniği, genellikle gebeliği doğrulamak ve hamileliğin ne kadar süre önce başladığını belirlemek için yapılır. Sağlıklı devam eden hamileliklerde bir sonraki ultrason bebeğe dair anatomik detayların görüldüğü ikinci üç aylık dönemde gerçekleştirilir.

Bu noktada en merak edilenlerin başında hamilelikte ultrason riskli midir sorusu gelmektedir. Gebelikte uzun yıllardır kullanılan ultrason uygun şekilde kullanıldığında güvenlidir. Hamilelik sürecinde iki tip ultrason uygulaması yapılmaktadır. Transvajinal ultrason vajinaya ultrason probu yerleştirilmesiyle, transabdominal ultrason ise probun karın üzerinde hareket ettirilmesiyle gerçekleştirilir. Teşhiste kesin ve en doğru bilgi için mutlaka uzman bir doktora başvurulmalıdır.

Vajina sağlığını korumak için Vajinal Mantar makalemizi okuyabilirsiniz.

Hamilelik Testlerinde Yanlış Negatifler Nedir?

Hamilelik testleri çeşitli sebeplere bağlı olarak her zaman doğru sonucu vermeyebilir. Alman Jinekoloji ve Obstetrik Derneği’nin 2014’te yaptığı bir araştırmada 27 farklı test kullanılarak evde gerçekleştirilen 478 idrar testinin %48’i yanlış negatif sonuç vermiştir. Hamilelik gerçekleşmesine rağmen testlerde yanlış negatif sonuçlar çıkabilir.

Hamilelik testlerinde yanlış sonuçların alınmasına sebep olan faktörler şunlardır:

- Testin yanlış kullanımı,

- hCG seviyesi belirgin seviyelere ulaşmadan erken test yapılması,

- Adet döngüsünde yanlış hesaplama yapılması,

- Test öncesi sıvı alımı sebebiyle hCG hormonlarında seyrelti oluşması,

- İdrardaki yüksek hCG seviyelerinin kanca etkisi sebebiyle yanlış sonuç vermesi.

Hamilelik Sırasında Cinsellik

Hamileyken cinsel ilişkiye girilirmisorusu gebelik dönemiyle ilgili en merak edilen konulardan biridir. Çiftler bebeğe zarar verme endişesiyle ilişkiye girmekten kaçınsa da anormal koşullar gözlenmedikçe gebelikte seks güvenli ve faydalıdır. Hamilelik sırasında cinsel ilişkiyi tehlikeli hale getiren anormal durumların başında erken doğum ve düşük geçmişi, vajinal kanama ve rahim ağzının plasenta tarafından kapatılması (plasenta previa) gelmektedir. Gebelikte cinsel ilişki orgazm sırasında oksitosin hormonunun salgılanması ve eşler arasındaki bağın güçlenmesi gibi faydalara sahiptir.

KAYNAKLAR

National Institute of Child Health and Human Development – What are some common signs of pregnancy?

Cleveland Clinic – Pregnancy

MedicineNet – Early Pregnancy Signs and Symptoms

American Pregnancy Association – Pregnancy Symptoms

WebMD – Early Pregnancy Symptoms

FirstCry Parenting – Heightened Sense of Smell During Pregnancy

UT Soutwestern Medical Center – 5 weird pregnancy symptoms

Parents.com – Food Aversions in Pregnancy

WebMD – Pregnancy: Why Your Favorite Foods Gross You Out

American Pregnancy Association – Pregnancy Cramps

Parents.com – Shortness of Breath During Pregnancy

What to expect – Constipation During Pregnancy

KidsHealth – 10 Things That Might Surprise You About Being Pregnant

Healthline – Pregnancy and All Things Heat-related

Medline Plus – High Blood Pressure in pregnancy

Babycenter – Stuffy nose during pregnancy

Plannedparenthood – Pregnancy Month by Month

What to expect – 1 and 2 weeks pregnant

Flo Health – 1 Week Pregnant

Mayo Clinic – Symptoms of pregnancy

UNSW Embryology – Pregnancy Test

The Biomedical Scientist – The Birth of the Pregnancy Test

Lab Tests Online – Pregnancy Test (hCG)

Mayo Clinic – Fetal Ultrasound

Flo Health – What causes false-negative pregnancy tests?

Cleveland Clinic – Sex During Pregnancy

E. Leslie Cameron, 2007 – Measures of Human Olfactory Perception During Pregnancy

Katie F. Foxcroft, 2013 – Development and validation of a pregnancy symptoms inventory

C. Gnoth and S. Johnson, 2014 – Strips of Hope: Accuracy of home pregnancy tests and new developments

Mutsumi Kuga, 2009 – Changes in Gustatory Sense During Pregnancy