Show
Probiyotik, sağlık için çok faydalı olan dost bakterilerdir; mide-bağırsak florasındaki doğal dengenin korunmasına yardımcı olur. Probiyotikler, gıdalarla alınan vitamin ve minerallerin emilimini arttırarak sindirimi kolaylaştırırlar. Floradaki dengenin bozulması durumunda iltihaplı bağırsak hastalıkları, otoimmün hastalıklar, bağırsak kanseri, diyabet, alerjiler ve obezite gibi hastalıklar gelişebilir. Probiyotiklerin faydaları bilimsel araştırmalar ile kanıtlanmıştır. Bu dost bakteriler, gastrointestinal hastalıkların tedavisinde, bağışıklık sisteminin güçlenmesinde, alerji gelişiminin önlenmesinde, kadınlarda vajinal ve idrar yolu enfeksiyonlarının tedavisine yardımcı olurlar.
Probiyotik nedir?Probiyotikler; bağışıklık ve sindirim sistemine faydalı olan, bağırsak sağlığını koruyan canlı bakteriler ve mayalardır. ‘Yaşam için’ anlamını taşıyan probiyotik, antibiyotik teriminin anlamca karşıtıdır. Probiyotikler bağırsaklardaki iyi bakterilerin sayısını arttırarak bağışıklığı desteklerler ve sağlıklı kalmamıza yardımcı olurlar. Probiyotikler farmasötik preparatlarda takviye olarak alınabilir.
Ancak canlı bakteri içeren fermente gıdalarda da doğal olarak da oluşabilir. Probiyotik ürünler arasında yoğurt, kefir, peynir, lahana turşusu, boza gibi fermente yiyecekler, bebek mamaları ve takviyeler bulunur. Probiyotikler, bağırsak hareketlerinin düzenlenmesine yardımcı olur; kabızlığın, ishalin önlenmesinde, çok etkilidirler. Probiyotiğin özellikleriBağırsaklarda yaşayan mikroorganizmaların tümüne ‘bağırsak florası’ denir; her sağlıklı bağırsakta 500’den fazla türü temsil eden 100 trilyon civarında mikroorganizma bulunur. Çoğu sindirime, besin emilimine yardımcı olur, hastalığa neden olan bakterileri tahrip etmeye katkıda bulunur. Probiyotik ürünlerdeki mikroorganizmaların çoğu, bağırsaklarımızda doğal olarak yaşayan bakterilerle aynı veya benzerdir. Probiyotik aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır:
Probiyotik türleriVücut üzerinde farklı etkileri olabilecek birçok probiyotik türü vardır ve çoğu hakkında çok az şey bilinmektedir. Probiyotikler genellikle laktik asit bakterileridir. Başlıca probiyotik grupları; Lactobacillus, Bifidobakteria, Mayalar, Gram pozitif koklardır. Gruplardan bağımsız olarak her birinin çeşitli suşları (bakterinin alttürlerinin, aralarında genetik farklılıklar bulunan grupları) vardır. Klinik deneylerde kullanılan farmasötik sınıf probiyotiklerle, marketlerde satılan ürünler veya takviyeler arasında büyük fark olabilir. Probiyotik ürünlerde genellikle laktik asit üreten Lactobacillus ailesinden bakteri kültürleri kullanılır. Probiyotikler hangi besinlerde bulunur?Probiyotik gıda, içerisindeki yeterli miktarda canlı mikroorganizmayı raf ömrü sonuna kadar muhafaza eden, sağlığa yararlı üründür. Beslenmeyle alınan probiyotiklerin herbirinin etkinliği farklı olabilir. Bağırsak florasını koruyan probiyotik içeren yiyecek ve içecekler; yoğurt, kefir, ayran, turşu, peynir, fermente süt, keçi sütü, tereyağı, şarap, boza, şalgam, bira mayası, fermente soya ürünleri ve içecekleri, bebek mamaları, bazı meyve suları.
Probiyotiğin sağlığa faydalarıSindirim sistemini, bağırsakları korurBağırsakları ve mideyi saran mukusun kalınlığını ve mukavemetini arttırır, enfeksiyon veya iltihaba neden olabilecek zararlı bakterilerin tahrip eder. Böylece mide ülseri oluşumunu engeller. Bağırsak florasının bozulmasıyla gelişen; enfeksiyonların ve antibiyotiklerin neden olduğu ishal, kabızlık, irritabl bağırsak sendromu, enflamatuar bağırsak hastalığı, ülseratif kolit, Crohn hastalığı, kolon kanseri tedavisinde ve önlenmesinde yardımcıdır. Enfeksiyonları önlerBağırsaklar gibi vajina da dengeli bir ekosistemdir, bu dengenin bozulması üriner enfeksiyonların gelişmesine neden olur. Mikrofloranın dengesini geri kazandıran probiyotik desteği; bakteriyel vajinozis, idrar yolu enfeksiyonu ve vajinal mantar gibi yaygın kadın ürogenital problemlerin önlenmesinde veya tedavisinde yardımcıdır. Aynı zamanda ameliyatlardan sonra görülen enfeksiyonu azaltır. Bu nedenle hastalara ameliyat öncesi ve sonrasında probiyotik içeren ürünlerin verilmesi önerilmektedir.
Bağışıklığı güçlendirirBağırsaklarımız ve bağışıklık sistemimiz arasında güçlü bir ilişki vardır. Probiyotikler bağırsaklardaki zararlı bakterileri azaltarak, savunmalarını artıracak şekilde iyi bakterileri arttırmaya; bağışıklık sistemini güçlendirmeye ve hastalıklardan korunmaya yardımcı olur. Birçok hastalığın bilinen risk faktörü olan iltihabı azaltır. Alerjilerden korurHijyenik yaşam, prematüre ve sezaryen doğum nedeniyle çocuklarda bağırsak florası dengeli bir şekilde oluşmaz, bağışıklık sisteminin gelişimi gecikir. Probiyotikler bağırsaklardaki koruyucu mukoza bariyerini güçlendirerek bağırsak geçirgenliğini azaltırlar, alerjik maddelerin kana geçmesini engellerler. Hamilelikte, emzirme döneminde annenin probiyotik tüketmesi; çocukların egzama, alerjik rinit, astım gibi alerjik ve enfeksiyöz hastalıklardan korunmasını, antibiyotiğe daha az gereksinim duymasını sağlar. Probiyotik kullanan çocuklarda karın ağrısı ve huzursuzluk daha az görülür. Kanser riskini azaltırAraştırmalar probiyotik bakterilerin bağırsak florasını düzenleyerek, muhtemelen mutajenik ve genotoksik etkileri önlemeleri nedeniyle kanser riskini azalttığını göstermiştir. Kilo vermeye yardımcı olurAraştırmalar bağırsaklardaki bakteri dengesinin vücut ağırlığını etkileyebileceğini göstermiştir. Probiyotik takviyeleri açlık hissini azaltarak kilo kaybını kolaylaştırır.
Kalbi korurÇalışmalar bazı probiyotik bakterilerin kolesterolü dengeleyerek kalp sağlığı üzerinde olumlu etkilere neden olabileceğini göstermiştir. Diğer faydalar:
Probiyotik besinler nasıl tüketilmelidir?
Probiyotik ve prebiyotik arasındaki farklarBağırsaklarımızın iç kısımları mikroskobik canlılarla kaplıdır. Bu organizmalar mikrobiyom adı verilen ekosistem oluştururlar. Sağlıklı bir mikrobiyom, bağırsaklarımızdaki farklı bakteri türleri arasındaki dengeyi sağlar. Bu denge iki yolla korunabilir; canlı mikropları doğrudan sisteme (probiyotik) eklemek ve onlara sevdikleri yiyecekleri (prebiyotik) vermek.
PrebiyotiklerÜst gastrointestinal sistemde sindirime uğramadan kalınbağırsağa ulaşabilen ve orada dost bakteri gruplarının çoğalmasını, aktivitesini uyararak konakçıya faydalı olan besin maddeleridir. Bir besin bileşeninin prebiyotik özellik taşıyabilmesi için sindirime dirençli olması, bağırsak bakterileri tarafından parçalanması, dost bakterilerin çoğalmasını uyarması, sağlığa olumlu etkileri olması gerekmektedir. Hindiba, enginar, pırasa, kuşkonmaz, kereviz, muz, soğan, sarımsak zengin prebiyotik kaynaklarıdır.
Prebiyotiklerin sağlık üzerine etkileri
Bağırsak florasına neler zarar verir?Trilyonlarca bakteriden oluşan bağırsak florası savunma sistemimizin oluşması için gereklidir. Gelişen bağışıklık sistemimiz floradaki yararlı-zararlı bakterileri birbirinden ayırt etmeyi öğrenir. Ancak antibiyotik kullanımı, bitkisel gıdalardan yoksun beslenme, soğutma ve sterilizasyon gibi kültürel değişiklikler bağırsak floramızı etkiler. Araştırmalar probiyotiklerin bu değişimleri tersine çevirip bağırsak sağlığını desteklediğini gösteriyor. Bağırsak florasına zarar veren şeyler:
Probiyotik katkıları ve takviyelerLactobacillus türleri, Bifidobacteria, Saccharomyces boulardii, Bacillus coagulans probiyotik besin takviyelerinde yaygın kullanılan yararlı bakterilerdir. Fakat her biri farklı şekillerde çalışır ve vücutta aynı etkiye sahip değildir. Kapsül, tablet, toz ve sıvı ekstraktlarda mevcut olan takviyelerin her biri spesifik bir probiyotik türü içerir. Dikkat edilmesi gerekenler:
Probiyotiklerin yan etkileri ve zararlarıProbiyotikler normalde gıdalarda bulunan miktarlarda güvenlidir. Güvenlik konusundaki bilgilerin çoğu Lactobacillus ve Bifidobacterium çalışmalarından gelir; diğer probiyotikler hakkında daha az şey bilinmektedir. Probiyotiklerin güvenli olup olmadığı, sağlığınızın durumuna bağlıdır. Olası yan etkiler:
Probiyotik mikroorganizma ne işe yarar?sindirim sistemini düzenlemeye ve bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olur. Tavsiye edilen günlük kullanım dozu: Günde 1 kapsül soğuk içecekle birlikte alınız. Sıcak içecekler ile alınmamalıdır. Tavsiye edilen günlük porsiyonu aşmayınız.Takviye edici gıdalar normal beslenmenin yerine geçemez.
Probiyotik hangi hastalıklara iyi gelir?Probiyotikler sağlıksız gıdaların etkilerine karşı sindirim sistemini destekler. Probiyotikler bağırsak hastalıklarına karşı koruma sağlar. İrritabl bağırsak sendromu, Crohn hastalığı, ülseratif kolit, inflamatuar bağırsak hastalığı ve diğer inflamatuar hastalıkların tedavisinde probiyotikler fayda sağlamaktadır.
Probiyotik takviyesi alırken nelere dikkat edilmeli?Bir ürünün probiyotik olması için canlı olması, belirli sayıda mikroorganizma içermesi (en az bir milyar), mide ve safra bariyerlerini rahatlıkla aşarak bağırsağa kadar ulaşması, orada lokalize olması gerekir.
En iyi doğal probiyotik hangisi?Süt ürünleri arasında en çok probiyotik içeren besin kefirdir. Faydalarıysa saymakla bitmez… Başlıca faydaları arasında çok fazla vitamin ve mineral içermesi ile iskelet sistemini güçlendirmesi bulunuyor. Lezzetli ve bir o kadar da sağlıklı olan salatalık turşusu iyi bir probiyotik kaynağıdır.
|