Mevzuatımızda fazla çalışma ve fazla çalışma ücreti İş Kanunu, Deniz İş Kanunu, Basın İş Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu’nda hüküm altına alınmıştır. Show 4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesine göre, ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırk beş saati aşan çalışmalardır. Denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile bazı haftalarda toplam kırk beş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz. Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir. Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırk beş saatin altında belirlendiği durumlarda yukarıda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırk beş saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır. Fazla sürelerle çalışmalarda, her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmi beş yükseltilmesiyle ödenir. 854 sayılı Deniz İş Kanunu 26. maddesine göre, genel bakımdan iş süresi, günde sekiz ve haftada kırk sekiz saattir. Anılan Kanun’un 28. maddesine göre, bu Kanuna göre tespit edilmiş bulunan iş sürelerinin aşılması suretiyle yapılan çalışmalar, fazla saatlerde çalışma sayılır. Yapılacak fazla çalışmanın her saatine ödenecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarı % 25 oranında artırılmak suretiyle bulunacak miktardan az olamaz. 5953 sayılı Basın İş Kanununa[1] göre, haftalık çalışma süresi kırk sekiz saattir. Anılan Kanunun ek 1. maddesine göre, günlük çalışma süresi sekiz saattir. Her bir fazla çalışma saati için verilecek ücret, normal çalışma saati ücretinin % 50 fazlasıdır. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 398. maddesine göre, fazla çalışma, ilgili kanunlarda belirlenen normal çalışma süresinin üzerinde ve işçinin rızasıyla yapılan çalışmadır. Anılan Kanun’un 402. maddesine göre, işveren, fazla çalışma için işçiye normal çalışma ücretini en az yüzde elli fazlasıyla ödemekle yükümlüdür. Bu çalışmada 4857 sayılı İş Kanunu esas alınarak fazla çalışma ücreti hesaplama örneklerine yer verilmiştir. Belirtmek gerekir ki diğer Kanunlara tabi işçiler bakımından da aynı mantık ve sistem içerisinde, değişen oran ve saatler dikkate alınarak hesaplama yapılması mümkündür. 22.12.2021 tarihinde 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesine, “Hizmet erbabının, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri (Şu kadar ki, istisnayı aşan ücret gelirinin vergilendirilmesinde verginin hesaplanacağı gelir dilim tutarları ve oranları, istisna kapsamındaki tutarlar da dikkate alınarak belirlenir. Ödenecek vergi tutarı, bu suretle bulunan vergi tutarının içinde istisna tutara isabet eden kısım düşülmek suretiyle hesaplanır. İstisna nedeniyle alınmayacak olan vergi ilgili ayda aylık asgari ücret üzerinden hesaplanması gereken vergiyi aşamaz. Birden fazla işverenden ücret alanlarda bu istisna sadece en yüksek olan ücrete uygulanır.)” fıkrası eklenmiştir. Gelir Vergisi Kanunu’na getirilen bu istisna ile birlikte, fazla çalışma ücretinin net ücret üzerinden nasıl hesaplanacağı sorusu akıllara gelmiştir. Bu çalışmada ilk olarak asgari ücret; ikinci olarak asgari ücretin üstünde bir ücret tutarı üzerinden fazla çalışma hesaplaması yapılmıştır.
Yukarıda verilen örneklerden anlaşılacağı üzere, fazla çalışma ücreti brüt ücret ve vergi istisnalı net ücret üzerinden hesaplanabilir. Her iki ihtimalde de aynı sonuca varılmaktadır. Özellikle net ücret üzerinden yapılan hesaplamalarda vergi istisnasına ve değişen vergi dilimlerine dikkat edilerek, hesaplama yapılması uygun olacaktır. Son olarak önemle belirtmek gerekir ki, fazla çalışma ücreti istisnai haller saklı kalmak koşuluyla vergi istisnası kapsamında değildir. Bu itibarla net ücret üzerinden yapılacak hesaplamalarda, brüt ücretin Ocak 2022 öncesinde olduğu gibi nete çevrilmesi ve bunun üzerinden hesaplama yapılması kolaylık sağlayacaktır. [1] Kanunun açık adı: Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun. Fazla mesai ücreti brüt ücrete dahil mi?Fazla mesai ücretinin hesaplanması belirlenen oranların brüt ücret üzerine eklenmesi ile gerçekleşir. Fazla çalışma kategorisinde yer alan çalışma süreleri normal mesaiden %50 daha fazla ücretlendirilir. Fazla süreli çalışma kapsamında yer alan çalışma süreleri ise %25 oranında daha fazla ücretlendirilir.
Fazla mesai ücreti hangi ücret üzerinden hesaplanır?Fazla çalışma saat ücreti, normal çalışma saat ücretinin yüzde elli fazlasıyla ödenir (İş K. m.41/2). İşçiye fazla çalışma yaptığı saatler için normal çalışma ücreti ödenmişse, bu halde sadece kalan yüzde elli zamlı kısmı ödenir.
1 saat fazla mesai ücreti ne kadar?2023 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'nden derlediği bilgiye göre, memurların saat başı fazla çalışma ücreti, yeni yılda yüzde 100 artacak, 2 lira 70 kuruş olan saat başı fazla mesai ücreti, 1 Ocak 2023'ten itibaren 5 lira 40 kuruş olarak uygulanacak.
Fazla mesai ücreti ve yan ücretlerden kesinti olacak mı?Fazla mesai ödemesi niteliği itibariyle arızi bir kazanç olsa da, aslında bir tür ücrettir. İşçiye yapılan diğer ücret ödemeleri gibi fazla mesai ücreti de gelir vergisi başta olmak üzere hem vergi kesintilerine hem de SGK prim kesintilerine tabidir.
|
Fazla mesai ücreti brüt mü net mi
İlgili Mesajlar
Telif hakkı © 2024 estudarpara Inc.
