Kömür doğalgaz petrol gibi yakıtları kullanarak elektrik üreten santrallerin adı

Kömür doğalgaz petrol gibi yakıtları kullanarak elektrik üreten santrallerin adı
Termik Santral Nedir? Nasıl Çalışır? Termik Santral Çeşitleri Nelerdir?

Gelişmelerden haberdar olmak için bizi Google Haberler'den takip edin!

Elektrik üretiminde tüm Dünyada büyük bir paya sahip olan termik enerji santrallerini ne kadar iyi biliyoruz? Bu içeriğimizde Termik Santral Nedir? Nasıl Çalışır? ve Termik Santral Çeşitleri Nelerdir? hep beraber inceleyelim.

  • Termik Santral Nedir?
  • Termik Santraller Nasıl Çalışır?
  • Termik Santral Çeşitleri Nelerdir?
  • Termik Santral Bileşenleri Nelerdir?
  • Termik Santralin Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?
  • Termik Santral Zararları Nelerdir?
  • Türkiye’deki Termik Santraller
    • Türkiye’deki Kömür Santralleri
    • Türkiye’deki Doğalgaz Termik Santralleri
    • Türkiye’deki Jeotermal Santralleri

Termik santral, kömür, doğal gaz ve petrol gibi yakıtların yakılması ile açığa çıkan ısı kullanılarak, çevrim akışkanı suyun yüksek basınçlı kızgın buhar fazına geçirildiği ve daha sonra da buhar türbini ile elektrik üreten santral tipine termik santral denir.

Termik santraller, ısı temelli santrallerdir yani yakıtın ısıl kapasitesi kullanılarak elektrik üretimi gerçekleştirilir. Termik santraller, kullanılan yakıt tipine göre çeşitlilik gösterir. Kömür, doğalgaz, petrol, jeotermal ve nükleer enerji santrallerinin hepsi birer termik santraldir. Genel itibariyle bu santrallerin çevrim prensibi aynıdır sadece yakıt ve yakıttan ısı elde yöntemi birbirinden farklılaşır.

Termik santraller sadece yakıta göre değil, atık ısı geri kazanım ile tekrar kullanma şekline göre de çeşitlenir.

Termik Santraller Nasıl Çalışır?

Termik santraller, en temelde Rankine Çevrimine göre çalışır. Bu çevrimde, akışkan olan suyun basıncı bir pompa yardımıyla yükseltilerek, kazana gönderilir. Kazanda yakıtların yakılmasıyla açığa çıkan ısı ile su çok yüksek sıcaklıklara yükseltilerek (500 °C – 600 °C arası) yüksek basınçlı kızgın buhar fazına geçirilir. Buradan da buhar türbini-jeneratör sistemine iletilir, yüksek enerjili bu kızgın buhar da buhar türbinini ve jeneratörü döndürerek elektrik üretimi sağlanır.

Kömür doğalgaz petrol gibi yakıtları kullanarak elektrik üreten santrallerin adı
Termik Santral Temel Sistem Şeması

Termik santrallerin en temel çalışma prensibi bu şekilde özetlenebilir. Bu temelde çalışan termik santrallerin verimleri düşük (%20-25) olduğundan, Rankine çevrimi dolayısıyla termik santral çevrimi çeşitli yöntemlerle geliştirilmiştir. Bu yöntemlerden en yaygın olanları, süper kızdırma, geri ısıtma ve besleme suyunu ısıtma metotlarıdır.

Jeotermal ve nükleer enerji santralleri de termik santral türlerindendir fakat çalışma prensibinde ısının elde ediliş metodu farklıdır.

Termik Santral Çeşitleri Nelerdir?

Termik santraller genellikle kullanılan yakıt türüne ve santralin çalışma çalışma şekline göre çeşitlilik gösterir. En bilinen termik santral çeşitleri ise şunlardır.

  • Buhar Türbinli Termik Santraller
  • Gaz Türbinine Sahip Termik Santraller
  • Kombine Termik Santralleri (CHP)
  • Dizel veya Fuel-Oil Santralleri
  • Jeotermal Santraller
  • Nükleer Enerji Santralleri

Termik Santral Bileşenleri Nelerdir?

Termik santraller çeşidine göre çok sayıda sistem bileşenine sahip olsa da temel bileşenleri şu şekildedir:

  • Kazan (Yanma Odası)
  • Türbin-Jeneratör Sistemi
  • Pompa Sistemi
  • Yoğuşturucu (Kondenser)

Bu yukarıda saydığımız temel sistem bileşenleri, hemen hemen tüm termik santrallerde yer almaktadır. Sadece nükleer güç santrallerinde kazan yerine nükleer reaktör bulunmaktadır.

Kömür doğalgaz petrol gibi yakıtları kullanarak elektrik üreten santrallerin adı
Termik Santral Genel Görünüm

Termik Santralin Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

Termik santrallerin çok sayıda avantajı vardır. Bu sebepten de tüm dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır. Termik santrallerin başlıca avantajları şu şekilde sıralanabilir:

  • İlk yatırım maliyeti diğer santral türlerine göre düşüktür.
  • Üretim kapasiteleri yüksektir
  • Yakıtın bulunduğu veya taşınabildiği her yere kurulabilir

Termik santrallerin en büyük dezavantajı ise özellikle fosil yakıt kullanan santrallerin sebep olduğu çevresel sorunlardır. Bu yakıtlar elektrik üretimi için yakıldığında sera gazı salınımına sebep olmaktadır. Bu da hava kirliliği, asit yağmurları ve küresel ısınma gibi çevre sorunlarının oluşumuna katkı sağlamaktadır.

Kömür doğalgaz petrol gibi yakıtları kullanarak elektrik üreten santrallerin adı
Türkiye’nin En Büyük Termik Santrali: Zonguldak Eren Termik Enerji Santrali

Termik Santral Zararları Nelerdir?

Termik santrallerin zararları düşünüldüğünde en başta çevresel sorunlar gelir. Özellikle kömür, doğalgaz ve fuel-oil gibi fosil yakıtlar kullanan termik santraller çevreye ciddi miktarlarda SOx ve NOx gazlarını yaymaktadır. Bu gazlar da atmosferdeki sera gazı miktarını arttırdığı için, küresel iklim değişikliğinin en temel sebeplerinden birisidir.

Nükleer enerji santrali de bir termik santraldir ve sanıldığının aksine çevreye olan etkisi fosil yakıtlı santrallere göre oldukça azdır. Herhangi bir zararlı gaz emisyonuna sahip olmayan bu santrallerin de en büyük çevre sorunu, kullanılmış yakıtların depolanmasıdır.

Türkiye’deki Termik Santraller

Türkiye’de bulunan termik santralleri, kömür, doğalgaz, fuel-oil ve jeotermal santraller oluşturmaktadır. Türkiye’de termik santrallerin güç üretimindeki payı 2019 Eylül ayı verilerine göre toplam % 52,6’dır. Bu pay içerisinde doğal gaz % 28,6, kömür % 22,4 ve jeotermal ise % 1,6’dır.

Türkiye’deki Kömür Santralleri

No Santral İsmi İl Şirket Yakıt Kurulu Güç
1) Zonguldak Eren (ZETES) Zonguldak Eren Enerji İthal Kömür 2.790 MW
2) Afşin – Elbistan B Termik Santrali Kahramanmaraş EÜAŞ Linyit 1.440 MW
3) Afşin Elbistan A Termik Santrali Kahramanmaraş Çelikler Enerji Linyit 1.355 MW
4) Cenal Karabiga Termik Santrali Çanakkale Alarko Enerji İthal Kömür 1.320 MW
5) İSKEN Sugözü Termik Santrali Adana Steag Enerji İthal Kömür 1.320 MW
6) İÇDAŞ Bekirli Termik Santrali Çanakkale İÇDAŞ Elektrik İthal Kömür 1.200 MW
7) İskenderun Atlas Termik Santrali Hatay Diler Holding Enerji Grubu İthal Kömür 1.200 MW
8) Soma B Termik Santrali Manisa Konya Şeker Enerji Linyit 990 MW
9) Kemerköy Termik Santrali Muğla Limak Enerji Linyit 630 MW
10) Yatağan Termik Santrali Muğla Bereket Enerji Linyit 630 MW
Türkiye’deki en büyük 10 kömür santrali

Türkiye’deki Doğalgaz Termik Santralleri

No Santral Adı İl Firma Kurulu Güç
1) Enka Gebze Doğalgaz Santrali Sakarya Enka Elektrik 1.540 MW
2) Enka İzmir Doğalgaz Santrali İzmir Enka Elektrik 1.520 MW
3) Bursa Doğalgaz Santrali Bursa EÜAŞ 1.432 MW
4) Ambarlı B Doğalgaz Santrali İstanbul EÜAŞ 1.351 MW
5) Hamitabat Termik Santrali Kırklareli Limak Enerji 1.220 MW
6) Aksa Antalya Doğalgaz Santrali Antalya Aksa Enerji 1.150 MW
(2050 MW)
7) Bandırma Doğalgaz Santrali Balıkesir Enerjisa Elektrik 931 MW
(936.18 MW)
8) Kırıkkale Doğalgaz Santrali Kırıkkale Acwa Power 927 MW
9) Erzin Doğalgaz Santrali Hatay Akenerji 904 MW
10) OMV Samsun Doğalgaz Santrali Samsun OMV Samsun Elektrik 887 MW
Türkiye’deki en büyük 10 doğalgaz santrali

Türkiye’deki Jeotermal Santralleri

No Santral Adı İl Firma Kurulu Güç
1) Kızıldere 3 JES Denizli Zorlu Enerji 165 MW
2) Efeler Jeotermal Enerji Santrali Aydın Güriş Holding 115 MW
(162.3 MW)
3) Kızıldere 2 Jeotermal Enerji Santrali Denizli Zorlu Enerji 80 MW
4) Pamukören Jeotermal Santrali Aydın Çelikler Enerji 68 MW
5) Mis 3 Jeotermal Santrali Manisa Soyak Enerji 48 MW
6) Galip Hoca Germencik JES Aydın Güriş Holding 47 MW
7) Alaşehir Jeotermal Enerji Santrali Manisa Zorlu Enerji 45 MW
8) Maren Jeotermal Enerji Santrali Aydın Kipaş Holding Enerji Grubu 44 MW
9) Dora 3 Jeotermal Enerji Santrali Aydın MB Holding 34 MW
10) Melih Jeotermal Enerji Santrali Aydın Kipaş Holding Enerji Grubu 33 MW
Kaynak: Enerji Atlası

Aşağıdaki video ile de termik santrallerin çalışma sistemini izleyebilirsiniz.

Termik santral sistemleri ile ilgili merak edilenleri sizlere bu yazıda derlemeye çalıştık. Konu ile ilgili sorularınız, görüş ve önerileriniz varsa bizlere yorum olarak belirtmeyi unutmayınız.

Emre Leblebicioğlu, enerji sistemleri ve mekatronik mühendisliği lisans ve makine mühendisliği yüksek lisans mezunudur. Enerji modelleme, rüzgar enerji santral tasarımı ve güneş enerjisi üzerine akademik çalışmaları vardır. Şuanda da aktif olarak güneş enerji sektöründe çalışmakta ve enerji üzerine de mühendislik danışmanlık hizmetleri sağlamaktadır. İyi düzeyde İngilizce ve temel düzeyde de Almanca bilmektedir.

Kaç çeşit elektrik santrali var?

Akarsu Tipi (Barajsız) Hidroelektrik Santraller: Akarsuların eğiminde faydalanılır. Depo Tipi (Barajlı) Hidroelektrik Santraller: Barajlarda suyun oluşturduğu potasniyel enerjiden faydalanılır. Med-Cezir (Gel-Git) Hidroelektrik Santraller: Gelgitlerin oluşturduğu akıntıların gücünden faydalanılır.

Elektrik enerjisi üretimi için kullanılan santraller nelerdir?

Elektrik santral türleri.
Hava jeneratörlü santral..
Jeotermik santral..
Güneş jeneratörlü santral..
Hidroelektrik santral..
Nükleer santral..

Hidroelektrik ve termik santral nedir?

Su, belli bir yükseklikten düşerken, enerjinin dönüşümü prensibine göre Yerçekimi Potansiyel Enerjisi önce kinetik enerjiye daha sonra da türbin çarkına bağlı jeneratör motorunun dönmesi vasıtasıyla potansiyel elektrik enerjisine dönüşür. Buna da yenilenebilir enerji sınıfına giren hidroelektrik enerji santrali denir.

Termik santral adı nedir?

Devrede Olan Santraller.